Het Tijdschrift voor Seksuologie (TvS) is een peer-reviewed wetenschappelijk tijdschrift dat zich richt op professionals in het vakgebied van de seksuologie binnen het Nederlandse taalgebied.
Begeleiding bij seksuele revalidatie van vrouwen met gynaecologische kanker na intensieve radiotherapie
Auteur(s): Rinske M. Bakker, Moniek M. ter Kuile, Jan Willem M. Mens, Carien L. Creutzberg
Doel: In dit onderzoeksproject, bestaande uit drie deelstudies, werd een seksueel revalidatieprogramma voor gynaecologische kankerpatiënten na radiotherapie ontwikkeld, gericht op vaginaal pelottegebruik en seksueel herstel, en onderzocht op acceptatie en toepasbaarheid.
Methodiek: In de eerste deelstudie werd door middel van de Delphi-methode consensus gezocht over de instructies en ondersteuning die gynaecologische kankerpatiënten na intensieve radiotherapie zouden moeten krijgen tijdens het seksuele herstel en vaginaal pelottegebruik. Daaraan deden dertig gynaecoloog-oncologen, radiotherapeutoncologen en oncologieverpleegkundigen mee. In de tweede deelstudie werden dertig gynaecologische kankerpatiënten na behandeling met radiotherapie geïnterviewd over welke factoren bepaalden of zij in staat waren om langdurig en regelmatig pelottes te gebruiken. De derde deelstudie onderzocht bij twintig patiënten of een seksueel revalidatieprogramma, ontwikkeld op basis van voorgaande studies en uitgevoerd door verpleegkundigen, toepasbaar en behulpzaam was in de klinische praktijk.
Resultaten: Seksueel actieve vrouwen, behandeld met uitwendige en inwendige radiotherapie voor baarmoederhalsen vaginakanker, moeten volgens het Delphi-panel geadviseerd worden vaginale pelottes te gebruiken vanaf vier weken na de laatste bestraling, twee tot driemaal per week, gedurende negen tot twaalf maanden lang. Driekwart van de vrouwen was hier niet toe in staat en bleek negatieve emoties en ambivalente gevoelens rondom pelottegebruik en/of het hervatten van seksuele activiteit te ervaren. Tijdens het door ons ontwikkelde seksueel revalidatieprogramma verbeterde het seksueel functioneren van deelnemers tot een niveau vergelijkbaar met dat van voor de kankerdiagnose, en dilateerden de meesten regelmatig en langdurig. De verpleegkundigen rapporteerden zich voldoende vaardig te voelen om de patiënten te kunnen ondersteunen tijdens het seksuele herstel.
Discussie en conclusie: Het seksueel revalidatieprogramma bleek uitvoerbaar en klinisch toepasbaar te zijn bij het seksueel herstel van gynaecologische kankerpatiënten na radiotherapie. De (kosten-)effectiviteit zal worden onderzocht in een gerandomiseerde gecontroleerde multicenter-trial in samenwerking met alle gynaecologischoncologische kankercentra in Nederland.