In de bijdrage van René Kropman aan de zeer lezenswaardige bijzondere aflevering ter gelegenheid van het 40-jarig bestaan van ons Tijdschrift, wordt geciteerd uit een verslag van mijn hand over een Leids symposium over erectiestoornissen, waar nogal wat Amerikanen de toon zetten (Drenth, 1985). Toevallig citeert hij net dat ene detail dat door de zetter ten onrechte “verbeterd” was, hetgeen ik destijds te onbelangrijk vond om te corrigeren. Nu moet het er dan toch maar van komen.
Ik vermeldde als verrassende observatie dat er een prominente spreker was met kennelijk Chinese roots, die de l niet kon zeggen. In plaats van de l klonk er steeds een soort r. Dat is natuurlijk erg strijdig met de stereotype verwachtingen: ik had een kennis met Chinees-Indonesische voorouders die bij het op tafel zetten van de schaal rijst altijd met een soort Katrien Duck-stemmetje aankondigde: lekkele lulle lijst. De Leidse spreker (inderdaad Tom Lue, zoals René veronderstelde) zou in dat geval dus gezegd hebben: rekkere rurre rijst. Ik vond dat grappig, en ik heb altijd van cabaretiers begrepen dat je een grap niet moet verpesten door hem uit te leggen. Had ik dat nu maar wel gedaan, want de alerte opmaker constateerde dat de auteur van het stuk een stomme vergissing had gemaakt, waar hij/zij mij graag voor behoedde, en dus staat er in jaargang 9 dat Tom Lue de r niet kan zeggen. Waarmee deze vermelding, in plaats van verrassend en geestig, erg onbenullig was geworden.
Dezelfde ongewenste bescherming is mij nog eens overkomen, toen ik in een stuk over pedofilie refereerde aan de roman Lolita van Vladimir Nabokov. De protagonist van dat werk draagt de betekenisvolle naam Humbert Humbert, en dat kon de zetter natuurlijk niet ongecorrigeerd laten passeren.
Niet lang daarna kregen auteurs de drukproeven ter correctie toegestuurd, en konden deze goedbedoelde interventies teruggedraaid worden.
Literatuur:
Drenth, J. (1985). Een forum over erectiestoornissen. Tijdschrift voor Seksuologie, 9, 32-35.
